Skip to content Skip to main navigation Skip to footer

Οι ιδιαιτερότητες του φυσικού περιβάλλοντος των νησιών και κυρίως της πανίδας και χλωρίδας τους, είναι συνήθως πολλές και παρουσιάζουν συχνά μεγάλο επιστημονικό ενδιαφέρον. Βασικός λόγος που τα νησιά προκαλούν το ενδιαφέρον των επιστημόνων και των φίλων της φύσης είναι η μακρόχρονη απομόνωσή τους από άλλους πληθυσμούς, με αποτέλεσμα να έχουν δημιουργηθεί πολλές ενδημικές μορφές που δεν υπάρχουν πουθενά αλλού και που παρουσιάζουν ιδιομορφίες, άξιες παρατήρησης και μελέτης.

Η σχετικά «κλειστή» θάλασσα του Αιγαίου και η γειτνίαση των περισσότερων νησιών του Αιγαίου με τις ηπειρωτικές ακτές, έχει ως αποτέλεσμα να μη συναντούμε ενδημικά είδη πουλιών. Παρόλα αυτά, καθώς η Τήλος είναι το πιο απομονωμένο νησί από τα γειτονικά του, αναπτύχθηκαν σε αυτό σε παλαιότερες εποχές ενδημικές μορφές θηλαστικών (όπως οι νάνοι ελέφαντες).

Το νησί θησαυρός της φύσης

(μεταφρασμένο δημοσίευμα από Γερμανική Εφημερίδα)

Ένα μεγάλο, επιβλητικό πουλί ξεπρόβαλε από τον απότομο γκρεμό. Με χαλαρά χτυπήματα των φτερών του γλιστράει και «πλέει» πέρα από τον τραχύ βράχο.

Η ισχυρή σωματική διάπλαση του και οι φωτεινές λεπτομέρειες στα σκουρόχρωμα φτερά του τον προδίδουν. Ένας Σπιζαετός (Bonelli`s Eagle) κάνει την εμφάνισή του. Ως φόντο της μαγευτικής επίδειξης της πτήσης του, πιο κάτω του ένα ιστιοπλοϊκό που περνάει μέσα από το λαμπερό Αιγαίο στο λιμάνι των Λιβαδίων. Λίγο πιο πάνω από το Σπιζαετό μερικοί Ασπροκέφαλοι κυνηγούν σαν μικρά βέλη μέσα στον ανοιξιάτικο αέρα της Ελλάδας. Ο κ. Bonelli όμως, δείχνει τόσο άνετος: Με ένα μικρό ελιγμό αλλάζει την κατεύθυνση της πτήσης του και τότε η επίδειξη έχει τελειώσει, καθώς το μεγάλο πουλί εξαφανίζεται πίσω από τα γκρι-καφέ βράχια του νησιού σαν κάποιος να ξέχασε να ρίξει ένα κέρμα στο τηλεσκόπιο.

Αν μπορούσε θα το έκανε ο Stefan Heitmann αυτό. Στην πραγματικότητα, αυτός ο αδύνατος οικολόγος είναι καθηγητής βιολογίας σε σχολείο θηλέων στη Βόρεια Ρηνανία-Βεστφαλία. Εδώ, όμως στο νησί που βρίσκεται ανάμεσα στη Ρόδο και την Κω είναι σε μια άλλη αποστολή στο δρόμο, να το πω έτσι, ως πρωτοπόρος. «Υπάρχουν τόσες πολλές ευκαιρίες για πεζοπορία στην Τήλο για να δεις μια απίστευτη ποικιλία της φύσης, μόνο που κανείς δεν έχει περιγράψει αυτά τα μονοπάτια!». Με εντολή της EuroNatur, Ίδρυμα για τη διατήρηση της φύσης που εδρεύει στο Radolfzell, ήρθε ως εθελοντής για τρίτη φορά στο νησί προκειμένου να περιγράψει τις πιο όμορφες διαδρομές σηματοδοτώντας τες, όπως επίσης ν’ αναδείξει και να διερευνήσει νέα μονοπάτια. Με την υποστήριξη του Stefan Heitmann, η EuroNatur θέλει να εκδώσει τον πρώτο τουριστικό οδηγό για τη φύση της Τήλου.

Συνάδελφος του Heitmann είναι η Annette Spangenberg από τον οργανισμό EuroNatur. Μαζί της θα γράψει τον οδηγό και μέσα στις επόμενες εφτά ημέρες θέλει να της δείξει πόσα διαφορετικά «πρόσωπα» έχει το νησί. Η Τήλος είναι τόσο μικρή που μπορεί κάποιος με γρήγορα βήματα και μέσα από τα χωράφια σε μόλις πέντε ημέρες να τη γυρίσει ολόκληρη. «Αυτό που με συναρπάζει από την Τήλο είναι η μοναξιά. Εδώ έρχονται άνθρωποι που θέλουν ησυχία. Δεδομένου ότι δεν υπάρχουν έντονοι ρυθμοί και ηχορύπανση», δήλωσε ο Heitmann.

Στην Τήλο ζουν 500 άνθρωποι καθώς και ένα πλήθος πουλιών, ερπετών, εντόμων και φυτών. Την ώρα της άφιξή της στο νησί η Annette Spangenberg βγάζει τη φωτογραφική της μηχανή. Στο στόχαστρο έχει ένα αρπακτικό πτηνό το οποίο πετά ακριβώς δίπλα από τις καμάρες ενός ξενοδοχείου, χωρίς να κουνάει τα φτερά αλλά χρησιμοποιώντας τη θερμότητα. Το βράδυ γίνεται μια αξιολόγηση με τον Stefan Heitmann. Αυτός ήταν ο κ. Bonelli, ο σπιζαετός, ο οποίος της εμφανίστηκε την πρώτη μέρα, έτσι απλά, δίπλα στο ξενοδοχείο.

Για 18 χρόνια, το κυνήγι απαγορεύεται

Σίγουρα το αρπακτικό πτηνό κυνηγούσε. Για εκείνον επιτρέπεται. Για τους ανθρώπους το κυνήγι στην Τήλο έχει απαγορευτεί από το 1993. Οι ίδιοι οι νησιώτες έκαναν εκστρατεία για την απαγόρευση του κυνηγιού, επειδή δεν ήθελαν να ζουν πια όπως όταν έχει πόλεμο. Η επιστάτρια της Μαρίνας, Eddy Efinger θυμάται την εποχή που το κυνήγι επιτρεπόταν ακόμα στο νησί. «Έλληνες κυνηγοί κατά τη διάρκεια της κυνηγετικής περιόδου έρχονταν με τα φορητά τους ψυγεία στο νησί. Όταν έφευγαν ήταν γεμάτα με νεκρά πτηνά.. Δεν τολμούσες να βγεις από το σπίτι επειδή πυροβολούσαν ότι πετούσε. Ακόμη κι όταν πετούσε κάποιο πουλί πάνω από το κεφάλι σου, εκείνοι χωρίς δισταγμό το σημάδευαν και πατούσαν τη σκανδάλη. Σήμερα ευτυχώς τελείωσε.» Οι πολυτελείς συνθήκες για τη φύση υπάρχουν στο χώρο του Αιγαίου μόνο στην Τήλο. Η ποικιλία πληθυσμού των πουλιών του νησιού είναι ένα πραγματικό μαργαριτάρι της Μεσογείου. Έφτασε η ώρα για έναν τουριστικό οδηγό για τη φύση.

Στα κρυφά ένας Μαυροσκούφης φλυαρεί, καθώς παρατηρεί την ηλιόλουστη μέρα. Στην Τήλο τα ζώα δε φοβούνται – μια σαφής ένδειξη ότι εδώ, σε αντίθεση με άλλα μέρη στη νότια Ευρώπη – τ’ αφήνουν στην ησυχία τους. «Στην Κύπρο έχουν τώρα αυτή την εποχή ξόβεργες για να παγιδεύουν τους Μαυροσκούφηδες.», λέει ο Heitmann.

Ο τουρισμός έχει γίνει η κύρια πηγή εισοδήματος στην Τήλο. Κατά τα τελευταία 30 χρόνια, δεν έχει αυξηθεί, αλλά μόνο μεταβληθεί σε μορφή. Παλαιότερα, ήταν ως επί το πλείστον ‘‘backpackers’’ που βρήκαν τον δρόμο τους στο νησί. Στην Τήλο σήμερα υπάρχουν καταλύματα υψηλής ποιότητας. Τα ξενοδοχεία αυτά είναι ακόμη για ανθρώπους που αγαπούν τη φύση, την ειρήνη και την Ελληνική ιστορία. «Η φύση μας είναι το πιο έντονο χαρακτηριστικό – και μόνο εάν προστατεύουμε τη φύση μας, μπορούμε να επιβιώσουμε» όπως γνωρίζει και ο δήμαρχος του νησιού, Αναστάσιος Αλιφέρης. Ο άνθρωπος με τα γκρίζα μαλλιά ήρθε το 1983 από την Αθήνα ως γιατρός στο νησί της Τήλου. Ασκεί το αξίωμα του δημάρχου 15 χρόνια. Έφερε το νησί από το Μεσαίωνα, επιχείρησε να το συνδέσει με τον υπόλοιπο κόσμο κι έχει δεσμευτεί ως πρόεδρος του Πάρκου Τήλου να διασφαλίσει την απαγόρευση του κυνηγιού στην Τήλο.

Η επιστάτρια της Μαρίνας, Eddy λέει «Οι θησαυροί του νησιού της Τήλου δεν φαίνονται με την πρώτη ματιά. Η Τήλος δεν είναι ένα νησί που με το που φτάσεις είσαι ενθουσιασμένος, όπως για παράδειγμα με τη Σαντορίνη». Το 1990 με μια παρέα πεζοπόρων κατάλαβε τι θησαυρό είχε ανακαλύψει. Ό,τι κατά την άφιξή της, της φαινόταν άγριο και μουντό, γρήγορα μετατράπηκε σε έναν πλούσιο φυσικό παράδεισο. Τελικά η αγάπη την κράτησε στο νησί.

“Στην Τήλο τα πράγματα έχουν μόνο έναν πολύ ιδιαίτερο χαρακτήρα,” λέει η Annette. Ακόμα τα φυτά σε ταξιδεύουν σ’ έναν ξεχωριστό, μυστικό κόσμο. Ανάμεσα στους πέτρινους τοίχους κρύβονται φυτά με τα μυθικά ονόματα όπως ‘‘Stechendes Sternauge’’ (Το μάτι του αστεριού), ‘‘Aufrechter Venusnabel’’ (ο αφαλός της Αφροδίτης) και ‘‘Kopfiger Thymian’’ (Το κεφάλι του θυμαριού). Η Annette παίρνει αυτή την ποικιλία της Τήλου στο σπίτι της. «Αυτό το βιβλίο θα γίνει ένας πολύ εξειδικευμένος τουριστικός οδηγός», είπε με πεποίθηση. Επίσης, ο Heitmann έχει ένα καλό προαίσθημα. Στέκεται κάτω από το βράχο του αετού στα Λιβάδια.

Και τότε είναι πάλι εδώ! Ο κ. Bonelli πετά πάλι σιωπηλά πάνω από την περιοχή του, χωρίς κάποιος να έχει ρίξει ένα κέρμα.